zondag, oktober 19, 2008

huna al-qahira

Dat betekent 'Hier Cairo'.
Dat hoorde ik vele jaren geleden als student Arabisch al, als ik naar de Egyptische radio luisterde op mijn kortegolfontvanger.
Want toen had je nog geen schotels en satellietontvangers. En zeker nog geen internet.
Dus moest ik mij behelpen met uitzendingen via de kortegolf. Krakend en ruisend, en sterk variërend in volume en kwaliteit.

En nu is Cairo even 'hier' voor mij.
In het kader van mijn sabbatical ben ik nu bij de collega's van het Nederlands Vlaams Instituut in Cairo (NVIC).
Het is mijn tweede bezoek aan Cairo in mijn dertigjarige carrière als arabist. Sommigen spreken daar schande van. Hoe kun je zo weinig in 'Umm ad-dunya (de moeder van de wereld) komen? Maar dan heb ik wel een weerwoord klaar: hoe kan het dat jij nog zo weinig (nooit?) in Marokko bent geweest?

Het is hier een ontzettende drukte in deze miljoenenstad. Maar, het instituut ligt gelukkig in de rustige wijk Zamalek, op het eiland midden in de rivier de Nijl. In de verte hoor je wel van alles, maar hier is het redelijk stil. Tot 's ochtends acht uur, want dan gaat de (privé)school beginnen die tegenover het instituut staat. Dan is het ineens een drukte van belang. Kinderen die schreeuwen op het (kleine) schoolplein. En vervolgens wordt er ook nog eens gezamenlijk gezongen aan het begin van elke schooldag, buiten op het plein. Ik neem aan dat het Egyptische volkslied dan wordt gezongen, onde begeleiding van een juffrouw met een keyboard, die daar nogal ongeïnspireerd op staat te spelen.

Het instituut in Cairo is veel ouder dan het NIMAR. Het bestond al toen ik in 1977 begon met de studie Arabisch. Mijn toenmalige studiegenoten gingen hierheen, om een periode onderwijs te volgen op het instituut.
Ik droomde in die tijd alleen nog maar van een instituut in Marokko. In dat opzicht is het NIMAR dus wel een jongensdroom die uitkwam. Alleen moest ik er wel zelf voor zorgen dat die droom verwezenlijkt werd.

Er gaan ook meer studenten Arabisch naar Cairo dan naar Rabat, en daar heb ik geen enkele moeite mee. Afgelopen voorjaar had Cairo 39 studenten en het NIMAR 5. Toen ik dat hoorde zei ik tegen mijn collega in Cairo: Ik moet er niet aan denken dat ik 39 studenten op het NIMAR zou hebben rondlopen op dit moment.
Na een verblijf in Cairo en het leren van het Egyptisch dialect is een student breder inzetbaar dan alleen in Egypte. Voor Marokko geldt dat in mindere mate. Als je Marokkaans dialect hebt geleerd kun je daarmee terecht in Marokko, of in .... Nederland natuurlijk. Dat is dus wat we de studenten in Nijmegen ook vertellen als ze voor de keuze staan: Marokkaans of Egyptisch. Wat denk je er later mee te gaan doen? Wil je iets in het Midden-Oosten? Dan is Egyptisch de juiste keus. Wil je naar Marokko (of de rest van Noord-Afrika) of wil je iets doen met je Arabisch in Nederland? Dan is Marokkaans een verstandige keus.
Overigens hoeft het een het ander niet uit te sluiten. Je kunt ook in eerste instantie het eerste dialect doen, en later nog eens het andere. Twee dialecten (en Modern Standaard Arabisch) tegelijk leren lijkt niet verstandig, dan haalt de student van alles door elkaar.

Binnenkort nog wat meer over Egypte, want ik ga voor het eerst ook eens kijken in Luxor en Karnak, waar al die beroemde tempels te bewonderen zijn.

verschillen en overeenkomsten tussen Marokko en Syrië

Deze blog gaat eigenlijk over Marokko. Maar nu al een paar weken niet meer.
Dat zit zo.
Ik heb even geen tijd voor Marokko wegens andere reisplannen. En op het NIMAR is mijn aanwezigheid niet zo heel erg nodig op dit moment. Ik ben de onderwijscoِrdinator, maar er is even geen onderwijs op het NIMAR. Dus ging ik naar Damascus om de collega's en hun instituut aldaar te spreken en te bekijken. En ga ik volgende week ook nog naar Cairo met hetzelfde doel.
En in Nederland is ook meer dan genoeg te doen voor het NIMAR. Er zijn in de eerste weken van oktober op vele universiteiten en hogescholen zogenaamde 'wil-weg-weken'. Studenten krijgen dan allerlei informatie over de mogelijkheden om tijdens hun studie een periode in het buitenland te studeren. En dan is het NIMAR natuurlijk van de partij. Ik ga naar Amsterdam (2x), Rotterdam, Nijmegen en Maastricht om het NIMAR bij de studenten aldaar aan te prijzen.

Terug naar Syrië, en Marokko. Het is misschien wel aardig om een kleine vergelijking tussen Syrië en Marokko te maken. Of ik kan beter zeggen: tussen de hoofdstad van Syrië (Damascus) en de hoofdstad van Marokko (Rabat). Want van Syrië heb ik niet zo veel meer gezien dan Damascus en de weg naar de grens met Libanon.

anders: in Syrië is nog meer chaos in verkeer dan in Marokko. Ze rijden ontzettend hard, ook in de stad.

anders: ze zijn in Damascus ook lomper in het verkeer. Ze rijden bijvoorbeeld met de auto de smalle drukke straatjes van de oude stad in. Dan denk je: hoe kom je op het idee om hier met een auto te gaan rijden? En dan gaan ze zich toeterend een doorgang door de mensen banen.

zelfde: dat ik opval als westerling. Je loopt ook hier met je blanke en blonde uiterlijk tussen allemaal 'donkere types' (waarover later meer)
anders of zelfde: Dat weet ik niet geheel zeker. In Marokko zie je grote verschillen tussen 'types mensen'. Heel blank, maar ook heel donker, echt negroïde. En in Syrië zijn er ook verschillen, maar niet zozeer in huidskleur. De verschillen in Syrië zijn meer in de gelaatstrekken. Je ziet Koerdische types, maar ook bijna Balkan-achtige mensen. Er is natuurlijk via het Ottomaanse rijk flink wat genetisch materiaal vanuit Turkije, Centraal Azië en de Balkan richting Syrië gekomen, tot zo'n kleine honderd jaar geleden.
Overigens heb ik laatst in Rabat ook een oudere dame ontmoet die als achternaam 'Al Turki' heeft. Haar vader was een Turk, die met de Ottomanen was meegekomen tot Algerije. Verder is het Ottomaanse rijk nooit gekomen, Marokko is niet onder Ottomaanse heerschappij geweest.

zelfde: Dat het in de maand september ook in Syrië Ramadan was. Ik had me erop ingesteld. In Marokko gaan buitenlanders vaak tijdens de Ramadan een poosje weg, want het openbare leven wordt er toch wel door bepaald: restaurants zijn gesloten, of serveren gedurende een maand geen alcohol.

anders: In Damascus werd aanmerkelijk vaker openlijk gegeten, gedronken of gerookt in de Ramadan. In eerste instantie nam ik aan dat het dan om christenen ging, maar dat schijnt toch niet het geval te zijn. In Marokko is het zelfs strafbaar als je tijdens de Ramadan in het openbaar eet, drinkt of rookt.

anders: Het instituut van de collega's in Damascus ligt in een stille wijk aan de buitenkant van Damascus. Het is daar een stuk stiller dan het drukke stadscentrum van Rabat. Het was goed uitslapen op het NIASD.
anders: In Damascus is het weekend op vrijdag en zaterdag. Dat betekent dat er op zondag weer gewerkt moet worden natuurlijk. Maar dat heeft wel een groot voordeel: geen mails of telefoontjes uit Nederland. Maar anderzijds moet de post van de voorgaande vrijdag natuurlijk nog wel worden weggewerkt.

zelfde: Historische plaatsen en gebouwen worden niet echt goed geconserveerd. Dat heb ik zowel in Syrië als in Marokko al vaker geconstateerd. De gebouwen staan er nog, en gelukkig regent het er niet zo heel vaak, anders zouden de gebouwen in snel tempo vervallen.
Wat dat betreft kunnen beide landen een voorbeeld nemen aan Spanje. De manier waarop daar de (islamitische) monumenten in Andalusië zijn gerestaureerd en beheerd is werkelijk voorbeeldig.

anders: Zoals ik al eerder schreef kon ik in Damascus het vrijdaggebed in de moskee bijwonen, iets dat voor mij als niet-moslim in Marokko niet mogelijk is.

Lucky bastards die Denen!

Toen mijn collega's van het Nederlands instituut in Damascus hoorden dat ik graag mooie oude gebouwen fotografeer, zeiden ze dat ik ook maar eens moest gaan kijken bij de collega's van het Deens instituut.



Nou dat was inderdaad een verrassing, om jaloers op te worden.
Het NIMAR-pand in Rabat is heus aardig, maar mijn Deense collega's in Damascus hebben het pas echt goed voor elkaar.
Een prachtig pand in de oude stad van Damascus, zeer smaakvol gerestaureerd.


Bekijk de foto's en oordeel zelf.





website Deens instituut: http://www.ambdamaskus.um.dk/en/menu/TheEmbassy/The+Danish+Institute+in+Damascus/